Prezentowana książka - o charakterze monograficznym - ma dość niezwykłą kompozycję. W części pierwszej przypomina kilka głosów z przeszłości XIX- i XX -wiecznej o Orzeszkowej, by zaraz potem, w rozdziale drugim, zebrać opinie polskich, rosyjskich i białoruskich badaczy o jej twórczości. Celowo wybraliśmy tu inną konwencję: przywołujemy wybrane fragmenty prac bądź specjalnie dla nas napisane wypowiedzi tak znanych badaczy, jak Józef Bachórz, Barbara Bobrowska, Danuta Danek, Zbigniew Fałtynowicz, Halina Krukowska, Aneta Mazur i Ewa Nawrocka. Wreszcie rozdziały trzeci i czwarty przynoszą dużą partię rzeczy naprawdę nowych o twórczości autorki "Marii", oglądanej i z polskiej, i białoruskiej, a czasem polsko-białoruskiej optyki. Tom traktujemy nie tylko jako świadectwo myśli naukowej, lecz równie ważki dokument spotkania ludzi, którzy w Grodnie przeżyli niezwykłe chwile. [...] [Prof. Jarosław Ławski (Białystok, UwB.).Orzeszkowa, budowanie wspólnoty]

Niniejsza monografia prezentuje studia i szkice powstałe w ramach polsko-gruzińskiej współpracy naukowej prowadzonej od 2014 roku przez Uniwersytet im. Akakiego Ceretelego w Kutaisi oraz Uniwersytet w Białymstoku. W ramach tej współpracy badacze białostoccy wzięli m.in. udział w kongresie pod nazwą International Multidysciplinary Conference „The Humanities in the Age of Globalization”, Kutaisi, 1–2 November 2019. Z kolei badacze gruzińscy opracowali nową edycję przekładu na język gruziński Pana Tadeusza Adama Mickiewcza (Białystok – Kutaisi 2022). Kolejnym etapem współpracy była sesja zorganizowana przez uczonych z Polski i Gruzji Międzynarodowa Interdyscyplinarna Konferencja Naukowa „Dialog kultury gruzińskiej i polskiej w XIX i XX wieku. Literatura – język – historia”. W formule online odbyła się ona w sobotę 8 maja 2021 roku równocześnie w Białymstoku i Kutaisi. Obrady koordynowano z centrum, które znajdowało się w Książnicy Podlaskiej im. Łukasza Górnickiego w Białymstoku, posiadającej odpowiedni sprzęt do prowadzenia tego typu sesji. Organizatorami sesji byli: Katedra Badań Filologicznych „Wschód – Zachód” UwB oraz Wydział Nauk Humanistycznych Państwowego Uniwersytetu im. Akakiego Ceretelego w Kutaisi (Gruzja). Inicjatorami współpracy i spotkania byli prof. Wera Occheli (Kutaisi) i prof. Jarosław Ławski (Białystok), którzy przewodniczyli Komitetowi Organizacyjnemu. Uczeni podjęli następujące zagadnienia badawcze: Polsko-gruzińskie związki literackie na przestrzeni wieków. Językowe aspekty kontaktów gruzińsko-polskich. Komparatystyczne ujęcie relacji gruzińsko-polskich. Nowe ujęcia metodologiczne kontaktów interkulturowych. Historyczne konteksty polsko-gruzińskich relacji kulturalnych. Kaukaz w literaturze polskiej i literaturach słowiańskich. W projekcie wzięło udział 19 badaczy z Polski, Gruzji, Litwy i Wielkiej Brytanii. W prezentowanym tomie zgromadzono studia wygłoszone podczas owej Konferencji i nadesłane do tomu. [repozytorium.uwb.edu.pl]